Öz: Kadın bedeni, insanlık tarihi boyunca ister ilkel toplumlar olsun isterse en gelişmiş toplumlar olsun; bilinen her kültürde ve her insan topluluğunda, pek çok farklı anlamlar yüklenerek, şekillendirilmek, değiştirilmek, renklendirilmek, deforme edilmek, dikkat çekici hale getirilmek istenmiştir. Kadın bedenine uygulanan, biyopsikososyal dengenin bozulmasına neden olan zararlı kültürel uygulamalar literatür taraması yapılarak derlenmiştir. Literatür taraması 01-29 Şubat 2024 tarihleri arasında yapılmıştır. Çalışmada ‘Kadın bedeni” VE “Zararlı geleneksel uygulamalar” VEYA “Geleneksel sağlık” VE “Kadın sağlığı” VEYA “Sağlıkta kültürel uygulamalar” VE “Sosyal sağlık” VE “Sağlıkta kültür” kelimeleri ve bu kelimelerin İngilizce tercümeleri kullanılarak Google Akademi, Medline, Pubmed ve Sciencedirect arama motorlarında taramalar yapılmıştır. Kadın bedenine yönelik geleneksel uygulamalar, din kaynaklı uygulamalar, toplumsal ve ailevi baskılar gelişmemiş toplumlarda gözlenirken; gelişmiş toplumlarda ise ana nedenler arasında imaj-moda-güzellik algıları, estetik-kozmetik kaygılar ve farklı-dikkat çekici olma isteği sayılabilir. Dünyanın pek çok farklı bölgesinde yüzlerce kadın bedenine zarar veren geleneksel uygulamalar mevcuttur bunlardan bazıları: Dudak ve kulak plakası takılması, kadın sünneti, lotus ayak geleneği, zürafa boyunlu olmak için takılan boyun halkaları, göğüs ütülemesi yapma, dört burun deliğine sahip olma, sati geleneğidir. Gelişmiş toplumlara bakıldığında ise net ve açık bir zorlama gibi görünmese de gelişmemiş toplumlara paralel olarak zararlı toplumsal geleneğe bağlı uygulamalara rastlanmaktadır (dövme, pircing, korseler, topuklu ayakkabılar, estetik operasyonlar). Yapılan zararlı geleneksel uygulamaların sonucunda kanama, şiddetli ağrılar, şok, enfeksiyon, psikolojik ve cinsel sorunlar meydana gelebilir. Bu da hem birey ve ailesi için, hem de toplum için sağlık, etik, sosyolojik, psikolojik ve ekonomik anlamda olumsuz sonuçların doğmasına neden olabilir. ORCID NO: 0000-0003-0140-8668
Anahtar Kelimeler: Kadın sağlığı, Kadın bedenine ait uygulamalar, Geleneksel sağlık, Kültürel sağlık.
|
